Aan de oever van het bluswater
Op Twitter fulmineer ik nogal tegen een aantal serieuze journalistieke media met een groot bereik. Ik kijk naar nieuwskeuzes, gekleurde formuleringen, prioriteiten en de mate waarin journalistieke principes gehanteerd worden en ik maak me grote zorgen. De angst slaat me om het hart als ik de gemakzucht zie waarmee commercie, snelheid en onversneden partijdigheid prioriteit krijgen boven journalistieke uitgangspunten. Terwijl in deze tijd van steeds meer en snellere informatie, meningen en discussies, en steeds meer grootschalige misleiding en groteske beeldvorming de rol van de journalist zo belangrijk is. Bluswater Maar jij weet niet waar je het over hebt, zeggen mijn critici vaak. Jij bent docént Journalistiek, jij staat niet met je poten in het bluswater. Ik snap die kritiek wel, als kind dacht ik dat ook. Als je echt goed was, werd je beroemd, als je slechter was, werd je eventueel de leerkracht van anderen. Maar de gedachte is dus wel kinderlijk. Zo realiseerde ik me als tiener dat Michael Jackson een dansleraar had. Er was dus iemand die nog beter dan Michael Jackson wist hoe je moest dansen. En zelfs mijn gymleraar bleek zelf een gymleraar te hebben. Dat vond ik eerst uiteraard niet verenigbaar met het idee dat…
Digitaliseer je cassettebandjes toch maar wel direct
Let op, ik heb een advies. Volg mijn advies en je zult je afvragen waarom ik dit advies niet eerder heb gegeven. Zoals ik me afvraag waarom ik dit advies niet eerder heb gekregen. Misschien volg je mijn advies, gaat alles van een leien dakje en vraag je je af: vanwaar die dringende toon? Was dat nou zo moeilijk? Dan ben je een mazzelaar. Ik ging namelijk mijn cassettebandjes digitaliseren. Dat had ik me al veel eerder voorgenomen, want toen ik in 2005 voor het eerst een cassettebandje digitaliseerde, dacht ik: dat moet ik eens doen met die cassettes van vroeger met kinderstemmen en vage sessies in oefenruimtes. Schietgebedje Dus hing ik ruim dertien jaar later eindelijk mijn laptop aan de stereo, deed er een bandje in en hop: record. Maar het bandje blokkeerde, het cassettedeck sloeg af en ik kon niets doen, niet luisteren, niet spoelen, niet opnemen. Alleen erin en eruit. Bandje stuk. Ik probeerde een ander bandje, en nog een, en nog een, maar het apparaat sloeg steeds af. Cassettedeck stuk. Dacht ik. Dus we kochten een tweedehands cassettedeck van een oude meneer in de buurt. Prima ding, schoon, goed merk, had altijd binnen gestaan, koopje. Ik…
Fristi, de sluippoes
Laat me jullie het verhaal van Fristi vertellen. Het is een verhaal van botsende belangen en gewetensvragen op een stukje grond van vijftig bij vijftig meter. De zoveelste loyaliteitscrisis in mijn leven. Fristi is de buurpoes. Een pikzwarte kat met gele ogen, die als twee druppels water lijkt op onze poes Choco, even zwart, even groot, ware het niet dat Choco’s ogen groener zijn en haar gestalte iets dunner. Fristi heeft een huisgenoot die doof is. Hoe die kat heet, weet ik niet, maar ook dat is een zwarte kat, even groot, een iets andere oogkleur en een iets steviger lijf. Drie zwarte poezen van hetzelfde formaat op een klein stukje grond. Met als gevolg: we hebben de afgelopen jaren regelmatig de verkeerde poes gesust dan wel uitgejouwd. Waterpistooltje Het dove huisgenootje van Fristi zien we niet zo vaak, maar Fristi zien we regelmatig, want een ander belangrijk verschil tussen Choco en de buurpoes is het karakter. Fristi was niet snel bang te krijgen, er zijn keren geweest dat ik voor haar neus in mijn handen klapte en ze tóch bleef zitten, terwijl Choco al schrikt als je met je ogen knippert. Omdat Fristi geneigd was om ons terras en…
Meewerken aan ruim een halve meter kunst
Dit jaar mocht ik als schrijfcoach meewerken aan een halve meter kunst. Muzikant, beeldend kunstenaar en schrijver Peter Blom, beter bekend als PB Delic bracht onder de naam Delic een schitterend product uit, in gigantisch formaat en met een gelimiteerde oplage. Kidnap at the Noodleshop. Acht schilderijen, heel mooi afgedrukt in het boek, acht tracks op vinyl en een verhaal bestaande uit acht hoofdstukken. Ik vond het inspirerend en eervol om eraan mee te werken. • Als je het boek + vinyl wilt kopen, kijk dan op de site van Delic. • Mocht je alleen de muziek willen beluisteren dan kun je terecht op Spotify. • Wil je mij ook als schrijfcoach? Kijk dan hier voor meer informatie.
Cursus Columns Schrijven
Ronkende betogen, talige miniaturen en experimentele vormen: we behandelen alle soorten columns tijdens de vijf avonden dat we samenkomen. Elke deelnemer mag vier columns inleveren waarop ik (Maartje) persoonlijke feedback geef. Inhoud Natuurlijk behandelen we de theorie die komt kijken bij columns schrijven: de beperkingen, de voorwaarden, de gebruiken en tips ’n’ tricks. Maar daarnaast zal een deel van de cursus besteed worden aan het bespreken van elkaars columns, onder mijn begeleiding. Na afloop van de cursus ben je beter in staat om na te denken over het doel van je column, de doelgroep, je idee, en de inhoud waarmee je dat idee in de verf zet. Bovendien word je je bewust van de invloed van je keuzes op vorm, stijl en taal. Voor wie? De cursus is geschikt voor zowel beginnende als ervaren schrijvers. Werkwijze We werken met een gratis cursusboek dat speciaal voor deze cursus is samengesteld. Aan de hand van de teksten van deelnemers en voorbeelden uit de praktijk bespreken we verschillende soorten columns. Elke week mag je een column inleveren die wordt voorzien van commentaar. Minimaal aantal deelnemers: 4 Maximaal aantal deelnemers: 8 Tijd en plaats Ontmoetingscentrum Genadedal, Velderblok 2 A, Leuven (Kessel‐Lo) [onder voorbehoud] Parkeerruimte…
De invloed van Peirce Coggeshall op je relatie
Ooit werd het wachtwoord van een van mijn oude mailadressen gejat. Net als een deel van jullie wachtwoorden, trouwens. Mocht je willen weten of ook het jouwe verduisterd werd, dan moet je even op deze site kijken. Maar goed, het mijne was al heel lang geleden gestolen én onklaar gemaakt. Het wachtwoord doet geen dienst meer. Niettemin was het intimiderend toen ik vanochtend het mailtje vond van de scammer met de welluidende naam: Peirce Coggeshall. Peirce had mijn oude wachtwoord – laten we zeggen dat het ‘koekjes’ was – dreigend in de subjectregel gezet met mijn naam ervoor: maartje – koekjes. De eerste zin luidde: ‘Je wachtwoord is koekjes.’ Ook al wist ik direct hoe Peirce aan dat wachtwoord kwam, toch werd ik extra alert. ‘Laten we het meteen even hebben over waarom ik deze e‐mail stuur’, schrijft Peirce. ‘Ik heb software geïnstalleerd op die‐en‐die pornowebsite die jij onlangs bezocht to have fun (you know what I mean)’. Hij vervolgt: ‘Toen je aan het kijken was, heb ik zowel je scherm als je webcam overgenomen en ik heb alle contacten uit FB‐messenger en je adresboek verzameld.’ Peirce windt er geen doekjes om. Om een lang verhaal kort te maken: Peirce…
Grondvesten
Nee, ik ben niet graag nostalgisch. Mijn liefde voor zwelgen in wat was, verloor ik vanaf het moment dat de omwentelingen in mijn leven te groot waren om te verhapstukken. Als kleuter was dat anders, toen deed ik niets liever dan in oude fotoalbums kijken. Het maakte dat ik me groot voelde, serieus te nemen. Er zat tijd tussen mij en die foto’s. Ervaringen, belevenissen, kennis; ik kon inmiddels mijn veters strikken en tot 100 tellen. Ik keek zelfs een beetje neer op de peuter in die albums. Maar dat onbekommerde gevoel van vooruitgang raakte ik kwijt toen ik een jaar of 21 was en de wendingen in mijn leven niet meer allemaal zonder meer geslaagd waren. Talloze grote beslissingen op het gebied van dagbesteding, de liefde en andere wezensvragen zorgden voor een spijkerbed tussen mij en het verleden. Ik liep er niet graag meer over, bang dat ik halverwege hevig bloedend moest beslissen: doorlopen of teruggaan? In verwachting Je hebt mensen die elke dag op Facebook zien welke foto’s of berichten ze vorig jaar plaatsten, of twee jaar geleden, vijf jaar, tien. Ik heb in de diepe krochten van Facebook net zo lang gezocht tot ik het knopje vond…
Toch nog wat te verliezen
Al in de zandbak zeiden we dat we nooit zouden trouwen. Onze moeders waren van de generatie haren op je benen, en de mantra ‘zorg dat je nooit afhankelijk wordt van een man’ was alom tegenwoordig in de maatschappij. Op de lagere school en middelbare school idem dito: ik, mijn vrienden, we waren ervan overtuigd dat we nooit zouden huwen. We zouden ons niet overleveren aan het juk van het systeem, we riepen dat echte liefde zich niet liet vangen in wetgeving of een aanspreektitel. En wat voegt het toe? Die enorme smak geld die je neerlegt om die ene keer een feestje te geven? Je moest hartstochtelijkheid toch altijd vieren? Nee, wij zouden er niet aan beginnen. Toch trouwde ik twee keer en veel generatiegenoten met mij. Omdat echte liefde dan wel niet in wetgeving te vangen was, maar erfrechten en andere deelrechten wel, omdat ik geen principiële bezwaren had tegen langdurige verbintenissen, integendeel, en omdat het buikgevoel uit mijn zandbaktijd misschien niet de beste basis was voor beslissingen op latere leeftijd. Vandaag vijf jaar geleden trouwde ik met degene voor wie ik zeven jaar eerder al meer offerde dan mijn zandbakactivisme. Ik had mijn job opgezegd, mijn huis…
Het viel niet mee
De vorige keer had ik het over een grote pad, zo’n dikke, knobbelige. Die overleefde het. Eergisteren ging het om een kleintje. Tenminste dat dacht ik toen ik in het donker op het trapje naar de kelder stond. Er zat iets onder mijn slipper, iets dat de grootte had van die schattige padjes die hier altijd over het terras hopsen. Het was te donker om te kijken, dus ik schudde van schrik met mijn voet, slingerde mijn slipper het verre donker in en zag me genoodzaakt op één blote voet mijn slipper uit de duisternis te redden. In mijn hoofd was het terras inmiddels bezaaid met babypadjes die zich gewillig door mijn ontblote voet zouden laten pletten, waardoor ik me na vier stappen over bobbelige rommeltjes (WAT WAS DAT?!) afvroeg of dat natte dat ik voelde paddenbloed was. Onder mijn teruggevonden slipper kleefde geen babypadje, maar ik was er allerminst van overtuigd dat dat mijn onschuld bewees. Als mijn haastig ingezette horlepiep mijn slipper meters verder had doen neerkomen, dan was dat vermeende babypadje onder mijn voetzool vermoedelijk ook gelanceerd. Gisterochtend daalde ik het trapje naar de kelder af. Er lag een blaadje. In de vorm van een kikker. Of…
De koningin is dood
Aretha is dood. De Queen of Soul wordt ze genoemd, en zo ervaar ik haar ook: als mijn koningin. Ze is mijn koningin veel meer dan Juliana, Beatrix, Maxíma, Paola en Mathilde ooit zullen zijn. Toen Prince en David Bowie stierven, mijn andere jeugdhelden, was ik geraakt, vol van herinneringen, supermelancholisch en ronduit verdrietig. Bij Aretha voel ik dankbaarheid, superveel dankbaarheid. Dat gevoel is afstandelijker dan bij Bowie en Prince, maar zo gaat dat bij royalties. Het zit zo: in den beginne had je de Dolly Dots en Doe Maar, die met posters mijn muren bekleedden, die mij leerden meezingen en fan leerden zijn. Maar daarna werd mijn focus algauw een rommeltje. Van mijn negende tot mijn twaalfde cirkelde ik van Bob Marley naar Michael Jackson, en van Wham! naar Sting en The Police. Ik hield van alles door elkaar, was verschrikkelijk nieuwsgierig naar steeds weer nieuwe muziek en bleef rond mijn dertiende haken bij soul en R&B. Van de vriend van mijn zus, die in een soulband speelde, kreeg ik cassettebandjes met platen van Aretha Franklin, Wilson Pickett en King Curtis, en mijn moeder had een langspeelplaat van Aretha en een driedubbele soulverzamelelpee waarop Natural Woman stond. Daar werd…
Schaduwjagen
Sinds vorig jaar ziet onze kat schaduwen. Vroeger sloeg ze er geen acht op, zoals alle katten die ik ooit had. Schaduwen waren soms heel even interessant, maar alleen als we er een spel van maakten, een jachtactiviteit, en slechts als er sprake was van een uiterst zwarte afgetekende schaduw die vinnig over de muur of de vloer bewoog. Tegenwoordig heeft Choco álle schaduwen ontdekt, ook de schaduw van mijn hoofd voor de iPad, ook de flikkeringen op tv en ook de zwakke grijze wazen die jij en ik over het hoofd zouden zien. Het is vermoeiend. Onze stuifpoes stuift al erg veel door het simpele bewegen van tastbare dingen, zoals mensen, meubels of deuren, en nu ze bijna vijftien is, begint ze dus ook de stuiven van lichtval, of het gebrek daaraan. Het heeft iets grappigs: je zit haar op te vrijen, achter haar oor, onder haar kin, ze is blij, tevreden, vol overgave en dan hop! Dan is ze weg. Want er bewoog iets achter jou. Haar fascinatie voor schaduwen is groter dan haar behoefte aan affectie en dat vind ik opmerkelijk. Nimmer had ik een poes die liever achter vage schimmen aanging dan stevig geliefkoosd te worden.…
Tegen het innerlijke dreinen
Als het slecht met mij gaat, is onontkoombare afleiding mijn enige redding. Mijn gepieker is zo diepgeworteld dat er op sommige momenten niets anders op zit dan mijn hoofd in beslag te laten nemen. Iets doen dat zoveel hersencapaciteit vreet dat er geen geheugen meer over is om te herkauwen. Lezen werkt dan niet. Boeken confronteren me met mezelf, met hoe ik in het leven sta. Kan ik me meten met de hoofdpersonen? De denktrant van de schrijver? Heb ik zuivere motieven? Visies? Relaties? Boeken leiden ook tot beroepsdeformatie: wat gaat er goed in dit verhaal? Wat niet? Hoe zou dat beter kunnen? Bij kranten en tijdschriften is dat nog erger, lezen is huiswerk. Niet alleen haal ik elke tekst langs mijn innerlijke kwaliteitsmeter, ook is de er altijd de vraag: wat kan ik hiervan leren? Heb ik dit misschien later nodig bij mijn eigen stukken? Wandelen werkt al beter, maar geeft me toch nog te veel ruimte om rondjes te rennen in mijn hoofd. Het helpt dat ik het afgelopen jaar heb geleerd om alles te determineren wat ik zie. Om het innerlijke dreinen tegen te gaan, loop ik rond met een denkbeeldig aanwijsstokje: zomereik, Canadese eik, uitgebloeide look‐zonder‐look,…
Stollende
Maandag zou de eerste dag van de rest van mijn leven zijn. Alle rommelige dagen van deze zomer lagen achter me en ik zou eindelijk ruimte en tijd hebben om mijn bijeen geschraapte goede moed te bundelen tot een productiviteit van heb‐ik‐jou‐daar. Maar in plaats daarvan waad ik al dagen door de warmte. Ik check gordijnen, rolluiken, ramen en kieren meermaals per dag, zonder al te veel resultaat. Elk streepje licht betekent een streepje op de thermometer en er zijn te veel streepjes licht. Een huurhuis laat zich moeilijk dichttimmeren. Vandaag wordt het 37 graden. Dan is het in theorie net zo warm buiten mij als in mij, maar op mijn reizen naar Zuid‐Europa maakte ik dat vaker mee en dat moment van evenwicht is me nooit opgevallen – dat ogenblik dat vooral zou moeten bestaan uit wat je niét voelt. Jacqueline de Vree schreef op Twitter dat onze hersenen niet smelten, maar dat de eiwitten in je brein stollen. Onomkeerbaar, bij 42 graden al. Aha, dacht ik, er zit beginnende Foe Yong Hai in mijn hoofd, of een karbonaadje. Nog 5 graden en het gerecht is klaar. Onomkeerbaar klaar. Dus de reden dat ik zo slecht presteerde op de…
Gespeculeer
Eergisteren liep ik door het bos en stapte ik bijna op een pad. Sindsdien denk ik om de paar uur even aan hoe dat hád kunnen zijn. Want ik had echt een stevig tempo, zo’n de‐paden‐op‐de‐lanen‐in‐tempo, met zwaaiende armen en een vastberaden trek om mijn mond. En ik mag dan niet veel wegen, voor een pad is het algauw te veel. Het was een wonder dat ik hem zag, want hij leek nog het meeste op een afgevallen blad. Op een paar centimeter van zijn freeze plantte ik mijn voet, en toen ik uitriep ‘hee, een pad!’ sprong hij weg met zo’n onbeholpen paddensprong. Het is een slechte gewoonte om van dingen die wel goed afliepen te bedenken hoe het zou zijn geweest als dat niet zo was. Ik voel de bobbel onder mijn schoen, ik beleef levendig het moment dat ik erop ga staan, totdat er iets moet gebeuren met die bobbel. Wat gebeurt er met een pad waarop je gaat staan? Knapt hij uit elkaar? Wordt hij uitgesmeerd? Of geeft hij mee? Als een Nike Air‐bounceje? Ik ben blij dat ik het niet weet, maar ook weer niet, want dat gespeculeer de hele dag is ook niet alles.…
Lijn 9
beeld: Jan Oosterhuis CC BY-SA 3.0 Als kleuter kwam ik eens een meisje tegen dat nog nooit in een tram had gezeten. Ik dacht dat ze een grapje maakte, want voor mij was de tram na de fiets het tweede vervoermiddel in mijn bestaan. Mijn ouders hebben nooit een auto gehad, dus lijn 9 ontsloot voor ons de wereld. Het was de enige tram die dichtbij stopte en het was doorgaans de route naar afwisseling en vrije tijd. Aan lijn 9 waren nauwelijks verplichtingen verbonden, die lagen voornamelijk op andere assen. Lijn 9 was de tram naar de rondvaartboot, naar Artis, naar het Tropenmuseum, het was de tram naar films in Tuschinski, of in de Cineac, naar de veel te grote reus in het Amsterdams Historisch Museum, naar de Bijenkorf, V&D en het Waterlooplein. Het was de tram naar op vakantie met de trein, naar vrije tijd, naar anders. Het was de tram van de rust naar de drukte, van de huizen naar de winkels, van het dorp naar de wereld. Lijn 9 was de tram waarin ik leerde glippen (zwartrijden), maar waarin ik dat ook weer afleerde toen een controleur me eens dreigend toesiste dat een valse naam opgeven…
